82 yaşına kadar bale dersi verdi
1953 yılında Türkiye’nin ilk özel bale okulunu Sıraselviler’de açan Yıldız Alpar, 1965 yılında bu okulu Kadıköy’e, bir Rum vakfının sineması olan binaya taşıdı. 90 yaşındaki sanatçı , 82 yaşında geçirdiği beyin kanamasına kadar bu okulda ders vermeyi sürdürdü ancak, hastalığı dolayısıyla okulunu öğrencilerine hediye etti. Şişli’nin önemli simalarından biri olan ve şimdilerde sanatçı olarak pek hatırlanmadığını söyleyen Alpar ile hayatını ve baleyi konuştuk.
50 yıl önce sanata ilgi olağanüstüydü
54 yıldır Kadıköy’de hizmet veren okulda yüzlerce öğrenci yetiştiren Alpar, o zamanlar sanata olan ilgi ile şimdiki durumun farkını ise şöyle anlatıyor: “O zaman sanata ilgi fevkaladeydi. Ortam çok yaratıcıydı. Mesela ben, Makber ve Bakmıyor çeşm-i siyah ile bale yaptım. İspanyollar flamenkoda nasıl naralanıyorsa benim de naralarım, bozlaklarım vardı. Yunuz Emre’nin, Aşık Veysel’in eserlerini sahnele taşıdık. En çok yurt dışından ilgi gördüm.”
Nasıl başladınız baleye?
Benim babam sanatkar ruhlu bir adamdı. Sabahları Rahmaninov’la uyanırdım. Sanırım3-4 yaşlarındaydım. Ve ilerleyen zaman içinde dedem öldü, dedemden bize miras kaldı. O parayla bana piyano, abime keman, anneme kürk palto alındı. Ben Dame de Sion’a kayıt edildim ama sonra paramız olmadığı için devam edemedim. Konservatuvarda piyano bölümüne giderken Lydia Krassa Arzumanova diye bir Rus bale hocası geldi. Piyano hocam da Rana Erksan’dı. Stüdyoda bale dersleri başlamıştı ve ben de gidiyorum dedim. Vücudum baleye çok müsait değildi ama zekamla aferin alıyordum. Madam Arzumanova konservatuvarın stüdyosunu beğenmedi ve Eminönü halk evine gitti.
Fransız Konsolosluğu fark etti
Oradan Beyoğlu Halk Evi derken, Fransız Konsolosluğu beni fark etmiş. Fransız Konsolosluğu Kültür Ateşeliği’nce değerlendirildim ve tanınan özel bursla Fransa’ya gittim. Paris Opera ve Balesi’nde o tarihte açılan yüksek ihtisas bale kurslarına devam ederek başarı ile mezun oldum. İlk defa böyle bir şey veriyorlarmış. Beni çok beğendiler; iyi bale yapıyorum, akıllıyım ve çok doğru yapıyorum diye. Paris’te her hafta beni davet ettiler gösterilere. Temsillerini seyrettim ve onların çalışmalarında bulundum. Sonra dedim ki ben burada hiç olurum. Bizim memlekete gideyim de bir işe yarayayım. 22 yaşındaydım İstanbul’a geldim. Bale okulu açacağım dedim. Herkes şaşırdı, kimse bilmiyordu.
Sonra Haldun Dormen, gel burada tiyatro yap dedi. Oynayamadım ama yaptım. Ödül de aldım.
Dans edecek mekan yok
Yani benim zamanımda bale çok iyiydi ama artık içi boşaldı. sahne yok zaten. Süreyya Operası var ama orada balerin atlayacak, atlayamıyor. Adaleler sıkışıyor. Yine de yapmaya çalışıyorlar. Maaşlar ise komedi. La Bohem operasında vardır. Adam orada yaptığı resimleri yakar ısınmak için. Bunun gibi durum artık.”
Sanatçılar hayatlarını nasıl sürdürüyor
Kimse parayı biriktiremiyor biz karı koca yüz senedir çalıştık. 50 sene o, 50 sene ben. Eşimi 82 yaşında kaybettik. Ben yalnız kaldım. Yaşlılık çok kötü. Herkese iyiyim desem de emaneten yaşıyorsunuz. Şu anda ben yürüseydim halim başka türlü olurdu. Yürüyorum ama yeterli değil. Beyin kanaması geçirdim toparladım, şimdi dimdik duruyorum ama o kadar.
Sanatçıların çoğu kredi borçlusu. Emekli maaşları çok düşük. Kimi bale dersi, kimi yoga dersi veriyor.”
