Kiracı-ev sahibi arasındaki uyuşmazlıklar dağları aşınca arabuluculuk sistemi zorunlu hale getirilerek uygulanmaya kondu.
Düşünün 2020 yılında 27 bin, 2021 yılında 36 bin vatandaş Asliye hukuk mahkemelerinin kapısına tahliye ve kira tespit davaları için gitmiş. 2022 yılına geldiğimizde mahkemeye başvuran vatandaşların sayısı 42 bini bulmuş.
Peki, 2023 yılının ilk yarısında bu sayı kaç olmuş dersiniz? Tam tamına 46 bin. Yani henüz 2020 yılında mahkemeye başvuran vatandaşın sorunu çözülmemişken, 2021, 2022, 2023 yılında 124 bin yeni dosya mahkemelerin çözüm bekleyen dosyaları arasına girmiş.
Pandemiden sonra gayrimenkul hem fiyatları hem de sorunları açısından hem ülkenin hem de ekonominin birinci gündem maddesi oldu. Sorun o kadar büyüdü ki, mahkemelerin işleyişini de kilitleyen bir hal aldı. Bu nedenle 1 Eylül’den itibaren özellikle gayrimenkul konusunda kira tespiti, tahliye talebi, komşuluk uyuşmazlıkları ve kat mülkiyeti konularında sorunu olan vatandaş hemen dava açmak yerine bönce arabulucuların kapısını çalacak. 4 hafta içinde uzlaşma sağlanamazsa dava açma yoluna gidecek.
Türkiye’de belki de en çok yapılan sözleşme kira kontratları
Bu nedenle sayısı çok, yarattığı sorun çok. Sorunu büyüten ise son iki yıldır uygulanan yüzde 25’lik üst tavan kira artışı oldu. Eskiden ev sahibi-kiracı arasında arabuluculuk görevi biz gayrimenkul danışmanlarındaydı. Yaptığımız sözleşmelerin yenilenme dönemi geldiğinde taraflardan birinin farklı bir talebi olduğunda biz aracılık yapardık.
Ama toplamda yüzde 5’i geçmezdi. Son 2 yıldır neredeyse her sözleşme sorunlu hale geldi. Bizim işlerimiz kilitlendi. Kira sözleşmelerinde arabulucu olacağız diye rutin işlerimizi yapamaz hale geldi. Kiracı ve ev sahibinin yıpranan sinirlerinin 10 katı bizler de yıprandık. Onlar tek konutları için bu yıpranmayı yaşarken biz her biriyle aynı süreci yaşadık. Belki yüzde 50’sine belki daha azına çözüm bulduk.
Arabuluculuğun iradi bir süreç olduğunu unutmamak gerekiyor. Bugün kira tespiti ya da tahliye davası için mahkemenin yolunu tuttuğunuzda size Aralık 2024’den önce gün vermiyor. Sürecin 2 yıldan daha uzun sürdüğü düşünülürse bir tarafın uzlaşma konusunda motivasyonunun daha yüksek olması arabuluculuk sistemini işlevsel hale getirecektir. Yoksa durum vahim.
Kendi adıma bir şeyi itiraf etmeliyim. İşimin bir parçası olan kiralama işlemini yapmak korkulu rüyam haline geldi. Tarafların halini düşünemiyorum bile. Umarın arabulucular soruna merhem olur.