HALKASAL ANAMIZ HAVVA

Evrimsel bir destandır Mitokondriyal Havva…

O da ne demek…

Evrim halkalarımız içinde bulunan genetik materyale “Mitokondriyal DNA” adı verilir. Anneden yavrulara geçer; babalar bu sürecin dışında kalırlar.

Şu anda yaşayan bütün insanların en son “Annesi” saptanabilir. Buna bilimde “Mitokondriyal-HALKASAL HAVVA” adı verilir. Bu dişi; eğer şu anda yaşayan bütün insanların soy ağaçları, hiçbir atlama ve sıçrama olmaksızın geriye doğru takip edilecek olursa, ulaşılacak olan kadındır.

Adam and Eve committing original sin, detail from The Virgin of Victory, 1496, by Andrea Mantegna (1431-1506), tempera on canvas, 280×166 cm.

Günümüzden 99 bin ile 234 bin yıl önce arasında bir noktada yaşadığı bilinmektedir. Yanlış anlamayın – aslında, bu kadın “İlk Kadın” da değildir, “Tek Kadın” da.

Onun yaşadığı dönemde çok sayıda insan dişisi yaşamıştır. Ancak bu dişinin soy hattı, günümüzde yaşayan tüm insanların soy hatlarının atasıdır.

Y Kromozomu Âdemi

Aynı şekilde, sadece baba tarafından aktarılan Y kromozomundan elde edilen veriler kullanılarak şu anda yaşamış bütün insanların en son ortak erkek atası da saptanabilmektedir. Bu erkeğe de Y Kromozomu Âdemi adı verilmektedir. Günümüzden 163 bin 900 ile 260 bin 200 yıl önce yaşadığı düşünülmektedir. Tıpkı Havva’da olduğu gibi, Y Kromozomudemi de ne “İlk Erkek”tir, ne de kendi döneminde yaşamış “Tek Erkek”.

Doğada hiçbir türün “İlk Bireyi” diye bir şey olmaz. Evrim kesintisizdir. “İlk Birey” diye bir şeyin var olması bilimsel olarak imkânsızdır.

 “Adem” ve “Havva”

Dahası, Mitokondriyal Havva ile Y Kromozomu Âdemi aynı dönemde bile yaşamamış olabilirler… Bu erkekle dişi, çift olmak zorunda da değildir.

Bu insan, “İlk İnsan” olmak zorunda da değildir. Zira onun döneminde yaşayan diğer insanlar da yavrular ve torunlar üretmişlerdir ve o yavrularla torunlar da binlerce yıl boyunca devam edecek nesillerin temelini oluşturmuş olabilirler.

Ne var ki, onların soyları günümüze ulaşamamıştır. Ancak bir tanesininki günümüze kadar gelebilmiştir. İşte o kişi, erkek soy hattı üzerinde Y Kromozomu’na bakarak aranacak olursa, Y Kromozomu Âdemi’ne ulaşılır.

Günümüzde yaşayan tüm erkeklerin soy hattı geriye doğru takip edilecek olsaydı, yine bir insana ulaşmak mümkün olurdu. Ancak bu kişi, Mitokondriyal Havva’nın eşi olmak zorunda değildir. Çünkü Mitokondriyal Havva da, Y Kromozomu Âdemi de, insanın ilk evriminden (yaklaşık 280 bin yıl öncesinden) sonra bir zamanda yaşamıştır. Kendilerinden önce de insanlar (Homo sapiens) olmuştur. Kendi dönemlerinde de insanlar olmuştur… Kendilerinden sonra da insanlar olmuştur.

İnsanlar İki İnsandan mı Türedi?

Bu atasal kadın ile atasal erkek, yine çift olmak zorunda değildir. Yok olmuşları da hesaba kattığımız için, bu atasal erkekle kadın, Homo sapiens bile olmayabilirler. Çünkü o kadar geriye gittiğinizde, bizden ayrılarak türleşen kuzenlerimizle çiftleşebildiğimiz dönemlere ulaşırız.

Homo cinsi içindeki 14 kadar farklı türün hepsi tek bir atada birleşir, insansı atalarımız ortak noktalarda buluşur. Nihayetinde, yeterince geriye gittiğimizde, şempanzelerin ataları ile bizim atalarımızın birbirlerinden ayrılamayacak kadar benzer popülasyonlarda birleştiğini görürüz.

Daha da geriye gidecek olursak, diğer türler de bu ağaca dahil olmaya başlar ve nihayetinde, bu soy hattını 4 milyar yıl geriye kadar takip ettiğimizde, ilk basit yapılı, canlı-cansız geçişinde bulunan koaservatlar’a (sularda yüzen canlı moleküller) ulaşırız.

Bu kadar yeter.

Faza geri gitmeyelim.

Şempanze ile ortak atada noktalayalım bu işi.

Halit KAKINÇ

Paylaş

Son Yazılanlar

Sektöre İlham Veren Gece

  Geçtiğimiz hafta İstanbul, ağırlama sektöründe yenilikçi bakış açısını ödüllendiren ve sektörde fark yaratanları bir araya getiren Creative People “Talks & Hospitality Awards 2024” etkinliğine

Bayramdan bayrama cumhuriyet

Özgür, eşit ve sorumlu yurttaşlar yoksa bayramdan bayrama cumhuriyet vardır Bir yüzyılın ardından cumhuriyetin bakiyesini değerlendirmek gerek sanırım. Söz gelimi ‘yurttaşlık’ denen cumhuriyetin varoluşunun olmazsa

Kadının topraktaki gücü tescillendi!

  Ebru Baybara Demir, Türkiye’nin gastronomi dünyasında adını uluslararası başarılarla duyurmuş bir şef. 2023 yılında gastronominin Nobel’i olarak görülen Basque Culinary World Prize ödülünü kazandı.

2024-2025 bitti, sıradaki gelsin

Borsa İstanbul dün sürpriz bir yükseliş yaparak yüzde 2.13 yükseldi. Hala 9000 puanın altında bulunan endeks toparlanma çabaları içinde. Zirveden yüzde 21 geride, borsa 11252

Alba ‘Trüf Festivali’ne yolculuk

İtalya’nın Alba şehrinde yaşayan arkadaşım Anna Maria arayıp, Ekim ayında gerçekleşecek trüf festivaline davet ettiğinde havalara uçtum. Son 4-5 senedir gitmeyi hayal ettiğim bu festivalin

Kayıp sokaklarda kaybolmak…

Yürüdüğünüz sokaklarda kaybolup gitme niyetinizi kaç kişi fark ederse, onların da yıldığı bir dünyada gezinmenin soluğunu taşırsınız. Dag Solstad, sokaklarda rast geldiği bütün gözlemlerin dönüşte