HALKASAL ANAMIZ HAVVA

Evrimsel bir destandır Mitokondriyal Havva…

O da ne demek…

Evrim halkalarımız içinde bulunan genetik materyale “Mitokondriyal DNA” adı verilir. Anneden yavrulara geçer; babalar bu sürecin dışında kalırlar.

Şu anda yaşayan bütün insanların en son “Annesi” saptanabilir. Buna bilimde “Mitokondriyal-HALKASAL HAVVA” adı verilir. Bu dişi; eğer şu anda yaşayan bütün insanların soy ağaçları, hiçbir atlama ve sıçrama olmaksızın geriye doğru takip edilecek olursa, ulaşılacak olan kadındır.

Adam and Eve committing original sin, detail from The Virgin of Victory, 1496, by Andrea Mantegna (1431-1506), tempera on canvas, 280×166 cm.

Günümüzden 99 bin ile 234 bin yıl önce arasında bir noktada yaşadığı bilinmektedir. Yanlış anlamayın – aslında, bu kadın “İlk Kadın” da değildir, “Tek Kadın” da.

Onun yaşadığı dönemde çok sayıda insan dişisi yaşamıştır. Ancak bu dişinin soy hattı, günümüzde yaşayan tüm insanların soy hatlarının atasıdır.

Y Kromozomu Âdemi

Aynı şekilde, sadece baba tarafından aktarılan Y kromozomundan elde edilen veriler kullanılarak şu anda yaşamış bütün insanların en son ortak erkek atası da saptanabilmektedir. Bu erkeğe de Y Kromozomu Âdemi adı verilmektedir. Günümüzden 163 bin 900 ile 260 bin 200 yıl önce yaşadığı düşünülmektedir. Tıpkı Havva’da olduğu gibi, Y Kromozomudemi de ne “İlk Erkek”tir, ne de kendi döneminde yaşamış “Tek Erkek”.

Doğada hiçbir türün “İlk Bireyi” diye bir şey olmaz. Evrim kesintisizdir. “İlk Birey” diye bir şeyin var olması bilimsel olarak imkânsızdır.

 “Adem” ve “Havva”

Dahası, Mitokondriyal Havva ile Y Kromozomu Âdemi aynı dönemde bile yaşamamış olabilirler… Bu erkekle dişi, çift olmak zorunda da değildir.

Bu insan, “İlk İnsan” olmak zorunda da değildir. Zira onun döneminde yaşayan diğer insanlar da yavrular ve torunlar üretmişlerdir ve o yavrularla torunlar da binlerce yıl boyunca devam edecek nesillerin temelini oluşturmuş olabilirler.

Ne var ki, onların soyları günümüze ulaşamamıştır. Ancak bir tanesininki günümüze kadar gelebilmiştir. İşte o kişi, erkek soy hattı üzerinde Y Kromozomu’na bakarak aranacak olursa, Y Kromozomu Âdemi’ne ulaşılır.

Günümüzde yaşayan tüm erkeklerin soy hattı geriye doğru takip edilecek olsaydı, yine bir insana ulaşmak mümkün olurdu. Ancak bu kişi, Mitokondriyal Havva’nın eşi olmak zorunda değildir. Çünkü Mitokondriyal Havva da, Y Kromozomu Âdemi de, insanın ilk evriminden (yaklaşık 280 bin yıl öncesinden) sonra bir zamanda yaşamıştır. Kendilerinden önce de insanlar (Homo sapiens) olmuştur. Kendi dönemlerinde de insanlar olmuştur… Kendilerinden sonra da insanlar olmuştur.

İnsanlar İki İnsandan mı Türedi?

Bu atasal kadın ile atasal erkek, yine çift olmak zorunda değildir. Yok olmuşları da hesaba kattığımız için, bu atasal erkekle kadın, Homo sapiens bile olmayabilirler. Çünkü o kadar geriye gittiğinizde, bizden ayrılarak türleşen kuzenlerimizle çiftleşebildiğimiz dönemlere ulaşırız.

Homo cinsi içindeki 14 kadar farklı türün hepsi tek bir atada birleşir, insansı atalarımız ortak noktalarda buluşur. Nihayetinde, yeterince geriye gittiğimizde, şempanzelerin ataları ile bizim atalarımızın birbirlerinden ayrılamayacak kadar benzer popülasyonlarda birleştiğini görürüz.

Daha da geriye gidecek olursak, diğer türler de bu ağaca dahil olmaya başlar ve nihayetinde, bu soy hattını 4 milyar yıl geriye kadar takip ettiğimizde, ilk basit yapılı, canlı-cansız geçişinde bulunan koaservatlar’a (sularda yüzen canlı moleküller) ulaşırız.

Bu kadar yeter.

Faza geri gitmeyelim.

Şempanze ile ortak atada noktalayalım bu işi.

Halit KAKINÇ

Paylaş

Son Yazılanlar

Dijital içeriklerin gastronomiye etkisi

Gastronomi, bir yandan kadim geleneklere ve yerel tatlara dayanırken diğer yandan sürekli yeniliklerle şekillenen dinamik bir alan. Bu hızlı değişimin önemli bir ayağını, hiç şüphesiz

Gastronomide geleceği şekillendirmek

Turizm, gastronomi ve ağırlama sektörleri, hem ekonomik hem de toplumsal açıdan dünyada çok önemli bir yer tutuyor. Bu alanlar, hem yerel kültürlerin korunmasını hem de

Bu resimlerde herkesin duygusu saklı

Bilinçdışı renklerle konuşuyor. “Bazı organik meseleler” Ressam, oyuncu ve iç mimar Melis Babadağ, “bazı organik meseleler” isimli ilk kişisel resim sergisini The Art Capsule Gallery’de

Edebiyat ve popüler kültür

Popüler kültüre hapsolmuş en popüler davranışlardan biri nedir diye sorsanız, hiç düşünmeden popüler kültüre küfretmektir, derim. Sondaki lafı başta söyledim ama mevzunun özeti bu sevgili

Tarihin en eski rehberi olan genetik

Son dönemde ne kadar çok duyar olduk değil mi ? DNA artık kulağımıza eskisi kadar uzak gelmese gerek. Sahi uzak mıydı ki, bizler genetik parçacıklar