FRANSIZ YAZAR COLETTE OBUR MUYDU ?

GURME (GOURMET) MİYDİ, GURMAND (GOURMANDE) MIYDI  ?

Resimleri hep aynı. Yarı kapalı, hülyalı gözler, kıvırcık küt kesimli saçlar, inci kolyeler… 81 yaşında Paris’teki evinde son nefesini verene kadar, kalemi ve kedileri kadar bir başka yönüyle de ünlüydü Colette. Yemeye, içmeye, lezzete ve estetiğe olan düşkünlüğüyle …

Fransa’da bir ismin yanında “gourmet” sıfatını kullanmanız o kişi için iltifat sayılır. Ağzının tadını bilen, eski tabirle “şikenperver” olan, lezzet konusunda öne çıkandır.

Lakin, “Gourmet” yerine “gourmand” kullanılırsa bu methiye  boyutlarının dışına  çıkabilir. Damak tadının inceliklerini gözeten, şikenperver kişi  bu kez “obur” olur. Paris’te kitapçı vitrininde en önde sergilenen kitabın kapağında  ilk gördüğüm Colette’in hafif bulanık, hülyalı portresi oldu. Fransa’nın en çok resimlenen yazarı. Resmin hemen altında kitabın adı ise beni şaşırttı… COLETTE GOURMANDE

Hayatını okuyunca; nahif, kural tanımadan gönlünce yaşayan, aşkları, kocaları kadar lezbiyen ilişkileri ile de ünlü bu kadının oburluğunu sadece yemek sofralarında değil, yaşamında da sürdürdüğünü görüyoruz. 80. yaş gününü kutlamak için sevgili dostları ünlü restoran “ Drouant” ta çok özel bir menü hazırlattı. En sevdiği  yemekler yapıldı o gün. İstiridye, Rus usulü somon balığı, şampanyalı tavuk ve özel kremalı pasta… Hasta yatağındaki Colette, hakiki bir gurmeye yakışır şekilde tüm lezzetlerin tadına baktı. Romanları kadar, hazırladığı yemekler, dost sofraları ve o sofralardaki sohbetleriyle  tanındı.

Annesinden mutfağın sırlarını öğrendi

1873 de Yonne bölgesinde doğmuş, çocukluğu bağlar, bahçeler arasında geçmiş, “ fido” diye çağırdığı annesinden, önce doğadaki bitki, sebze ve meyveleri  tanımayı , daha sonra  mutfağın, yemek yapmanın bütün inceliklerini  öğrendi. Damak tadına önem veren, yemek ve içmek keyfini her fırsatta değerlendiren  bir çevrede büyüdü. Ormanlık bölgede avcılık vardı, sofralarından et, tavuğun yanında  tavşan ya da yaban domuzu hiç eksik olmazdı.

Okula giderken annesinin çantasına koyduğu yumuşacık esmer ekmekleri, mis gibi tereyağı , erik ya da şeftali reçelinin  tadını hiç  unutmadı.Üç kere evlendi.  Hep Fransa’da yaşadı, ama hayatını dört değişik bölgede geçirdi.

81 senelik ömrünün ilk yılları Bourgogne bölgesinde ormanlar ve üzüm bağları arasında, sonra sırayla görkemli bir şatoda, sonra  Güney Fransa’da mütevazı bir kır evinde ve ölümüne kadar Paris , Palais-Royal’deki apartmanında geçti.

Hayatı hep keyifle yaşamayı başardı. Ama onun felsefesinde, lezzet tüm zevklerin önünde geliyordu. Annesinden öğrendiği temel mutfak bilgilerini, romantizm ve fanteziyi yaratıcılığı ile birleştirip, renkli ve zevkli dost sofraları yarattı. Colette için en keyifli, mutlu anlar kendi yarattığı yemeklerle dolu bir masada dostlarıyla buluştuğu günlerdi.

“Biraz büyücülük bilmiyorsanız, mutfağa hiç girmeyin !“ derdi.

Şaraba düşkündü ve şarapları çok iyi tanırdı. Sofraya gelen şaraba önem verir ve şişeye  “ Bay şarap” . derdi. Ona göre  şarap şişeleri insan kişiliğinin değerlerini taşıyordu.

Annesinden öğrendiği ikinci mühim konu şarap tadımı idi. “Önce göz, sonra burun, sonra damak” derdi.

Ama şampanyaya olan düşkünlüğü başkaydı. En ufak fırsatta bir şişe “ Pommery”  açar, bu özel şampanyanın kokusunu   ve tadını  başka hiçbir içkide bulamadığını söylerdi. “ Yaldızlı kapağını açarken duyulan hışırtı, içerideki sabırsız gazın şişeden çıkmak için çıkardığı  ince  fısıltı  ve bardakta oynaşan, yüzeye yükselen altın hava kabarcıkları.”

İşte Colette’in kaleminden şampanya

Son yıllarında  sık sık gittiği restoran “ Grand Véfour” idi. Sahibi ve iyi dostu, Fransız gastronomi dünyasının önde gelen isimlerinden Raymond Olivier Colette ‘le yemek sohbetleri yapar, onun önerilerini alır, yeni reçetelerini denerdi. Colette’in hayat görüşünde, tad duygusunun ağır bastığı prensipler vardı. Ona göre, yenilip içilebilen tüm lezzetler insan mutluluğu için kullanılmalıydı. Ağıza atılan ilk lokma, ya da  içilen ilk yudum, keyifli bir  lezzet şöleninin başlangıcının habercisi idiler.Evine davet ettiklerine aperetif olarak önce  bir meyve, birlikte şarap ikram ederdi. Meyve ile başlayan damak tadı şölenlerini seviyordu.

Yemekte önem verdiği bir diğer konu ise uyum idi. Yaşam gibi yemeğin malzemelerinin tat, renk ve koku olarak birbirine uymasına özen gösterirdi. Ağır soslara, çok keskin kokulu baharat karışımlarına karşıydı.

“ İyi yemek, iyi bir iş gibidir. Bildiğini yapacaksın, aşırılıklara kaçmayacaksın” derdi.

Dostları, konukları için zevkli sofralar , lezzetli yemekler hazırladı hep. Doğaya hayrandı ve Doğadan gelen bütün ürünleri  insan sağlığı , güzelliği ve damak tadı  için kullandı. Yemek tariflerinin yanında Colette in kremleri ve otlardan yaptığı tabii ilaçları da meşhurdu.

Hakiki bir “gurmet” idi, ama  tatları yaratmaktaki enerjisi ona   “gourmande”  (obur)  denilmesini  açıklıyor.

Mutfağına gelen her malzemeyi yeniden gözden geçirip,  “nasıl daha lezzetli pişirebilirim “ diyen  bir Colette… Yarattığı yemekler sayılamayacak kadar çok. Yarattığı her yemeğin yalnızca tadı ve kokusuna değil, rengine  ve sunumunu da önem veriyordu. Pasta, kek, kurabiyelerde  kullandığı şekerleri daima kırmızı gıda boyası ile boyar, masayı  pembe renkli tatlılarla süslerdi.

Sebzelerde her zaman bulabildiği doğadan toplanmış yabani türleri  seçer, keçi peynirlerini karabiber ya da kokulu otlarla lezzetlendirirdi.

Örnek vermek üzere seçtiğim iki tarif hem uygulanabilir hem de malzemesi bulunabilir

SARDALYA DOLMASI

30 adet iri sardalya balığı, 100 gr taze soğan, 500 gr taze mantar, 2 yumurta sarısı, 2 kaşık krema, 3 kaşık ince kıyılmış taze otlar ( maydanoz, dereotu, kekik, reyhan gibi) tuz, biber, 2 kaşık tereyağ, ½ limon suyu.

Sardalya balıklarını karınlarından yarın, içlerini temizleyin, orta kılçığını çıkarın yıkayın.

İnce doğranmış soğan ve mantarları tereyağında pembeleştirin, içine otları, limon suyunu katın. Ateşten alın ve yumurta sarıları ve kremayı da ekleyip karıştırın.

Hazırladığınız bu içi balıklara doldurun.Balıkları yağlanmış bir tepsiye dizin.Üzerine bir kadeh beyaz şarap ve kalan tereyağını dökün. Kızgın fırında sadece 4-5 dakika kızartın.

BALLI EKMEK

300 gr çavdar unu , 300 gr  sıvı bal , 80 gr şeker, 30 gr portakal kabuğu şekerlemesi

30 gr çekilmiş badem , 1 çay kaşığı toz karanfil, 1 çay kaşığı tarçın, 1 çay kaşığı anason

5 gr karbonat ( veya kabartma tozu kullanılabilir)

Un ve balı karıştırın. Şekeri ekleyin. Elastik bir hamur yapın. Kalan bütün malzemeyi ekleyip

Devamlı yoğurun. 15-20 dakika dinlendirin.

Hamuru yağlanmış bir kalıba yayın,  160 C  ısıtılmış fırında 1 saat pişirin.

Pişirme esnasında üzerine şekerli süt sürün, böylece ekmeğin  parlak ve gevrek bir kabuğu olacaktır.

İlgi alanı yalnızca yemekler değildi .Doğanın nimetlerini güzellik ya da sağlık için

Kullanmak isterdi.

Günümüzde kimyasal formüllü, modern laboratuarlarda yapılan ve avuç dolusu paralara satılan güzellik kremlerini, tonikleri hep kendi hazırladı. Yüzyılın Colette’i kendi güzellik ürünlerini kullandı ama güzel ve bakımlı bir kadındı.

Denemek isterseniz işte bir formül:

CİLT İÇİN AYVA TONİĞİ

Sonbaharda 2 iri ayvayı soyun, çekirdeklerini ve kabuklarını saklayın. Çekirdekleri ( 50 gr kadar olmalı) bir tülbente sarın. 1 lt suyu kaynatın, kabuklar ve çekirdekleri içine atın.

5 dakika kadar birlikte kaynatın.

Soğuyunca içine eczaneden alacağınız 1 gr salisilik asiti ilave edin. Süzün ve şişede saklayın.

Bu tonik cildi canlandırır, sıkılaştırır ve açık porları kapatır.

 

Grip mi oldunuz ! Aspirin yerine bir de Colette ‘in ilacını deneyin !

GRİP İÇİN ŞAMPANYA

 İşte Colette  felsefesine uygun  bir ilaç.

½ şişe şampanyayı derin bir tencerede kaynatın.Kaynamaya başlayınca ateşi söndürün ve içine  bir dolu kadeh armanyak ekleyin.  Yatmadan önce sıcak olarak içeceğiniz bir kadeh, grip için en mükemmel ilaçtır.

Sevim Gökyıldız

 

 

 

Paylaş

Son Yazılanlar

“Cumhuriyet değerleri zamansızdır”

Türkiye’nin uluslararası bilinirliğe sahip sanatçılarından biri Gürbüz Doğan Ekşioğlu… Çizgileri ile konuşan ustalardan… Çizgileri “The New Yorker”ın kapaklarını süsleyen Ekşioğlu,

Bedeli pahalı bir dünya kupası

20 Ağustos 2023, Sidney’de Stadium Australia’da önemli bir organizasyonun, Kadınlar Dünya Kupası’nın finalinin son düdüğü ile birlikte İspanyol futbolcular büyük

Putin de olurmuşum ben!!!!

Sizin kırmızı çizginiz nedir ? Hani o çizgiyi geçince savaş ilan edebileceğiniz yer. İşte geçen gün bizim evin “minik” Puta’sına

Eskiden biz arabulucuyduk

Kiracı-ev sahibi arasındaki uyuşmazlıklar dağları aşınca arabuluculuk sistemi zorunlu hale getirilerek uygulanmaya kondu. Düşünün 2020 yılında 27 bin, 2021 yılında

Dayatılan koşullara direnmek

Ne yaman ikilem; bir yanda, şemsiyesi altında yaşayanlara bağışladığı özgürlüğün tek savunucusu rolünü oynarken, diğer yanda soluksuz çalıştırdığı insanları kendisine

Azim, kararlılık ve mücadele

Değerli Bi’nevi Gazete okurları, Özel sebeplerden ötürü uzun bir süredir sizlerle değildim. Bu yüzden öncelikle siz değerli okurlardan, sonra da

Küçük “Puta”lar işini bilir

Siz onları bilmezsiniz. Acındırarak, yardıma muhtaç bir şekilde girerler hayatınıza. Bi mağdur, bi zavallı, bi güçsüz. Tatlı tatlı masum masum