Borderline kişilik örgütlenmesi içinde bir çok grup var. Histrionikler, anti sosyal kişilik bozuklukları, paranoid, şizoidler ve sado-mazistlerin bir grubu da borderline. Borderline kişilik örgütlenmesi içindeki insanların oranı toplumda yüzde 8 civarında. Geleneksel aile yapısı içinde yetişen çocukların borderline olma ihtimali pek yok.
Dünyada giderek yayılan bir sorun
Borderline kişilik özellikleri, Türkiye’de ve dünyada, özellikle de gençler arasında giderek yayılan bir sorun çünkü çekirdek aile yapılarında artık çocuklarla eskisi gibi ilgilenilemiyor, öte yandan ayrı anne baba sayısı arttıkça, ilgiden bunalan bir çocuk nesli de yetişiyor, yani aşırı uçlarda gidip gelen bir yapı içinde borderline kişilikler artıyor. ABD’de yapılan araştırmalarda, liseli gençler arasında borderline oranının yüzde 18’lere vardığı ortaya çıkmış durumda. Türkiye’de geniş bir saha çalışması henüz yapılmamış ancak, psikiyatr Doğan Şahin kliniklere gelen hastalar içinde bu vakalara artık daha sık rastladıklarını belirtiyor.
Sayıları hızla artan borderline kişilikler, nasıl bir seyir izliyor?
Öncelikle, kişiler arası ilişkilerde, kendini algılamada ve duygulanımda tutarsızlar ve dürtüleriyle hareket ediyorlar. Terk edilmemek için çılgınlığa varacak çabalar gösteriyorlar, insanları ya aşırı yüceltiyor ya da değersizleştiriyorlar. Gergin ve tutarsız ilişkileri var. İntihar girişimleri ya da tehditleri sürekli gündemde. Ve yine sürekli olarak boşluk hissi içindeler, öfke kontrolünde zorluk çekmeleri de başka bir temel özellikleri. Borderline denilen grup özel bir kişilik yapılanması gösteriyor. Normal ya da nevrotik denilen gruptan, ciddi yapısal farklılıkları var. En önemli farklar ise kimlik bütünlüğü kavramı konusunda ortaya çıkıyor. Borderline kişilik özelliği gösterenlerin kendine ve karşısındakilere ilişkin tasarımları her an değişebiliyor. Bazen kendisini güvenli başarılı hissederken, bazen de çok kötü başarısız hissediyor. Onlar, tamamen iyi ile kötü arasında salınıp duruyorlar. İnsanlarla ilişkileri de öyle. Biri ona iyi şeyler söylerse onu çok seviyor, eleştirirse ondan nefret ediyor.
Anne ile ilişki sorunluysa borderline gelişebiliyor
Psikiyatr Dr. Doğan şahin’e göre, Temel olarak çok erken dönemde, aşağı yukarı üç yaşına kadar olan dönemlerde anne ile olan ilişkilerdeki problemler, borderline patolojiye zemin hazırlıyor. Belki, ailede saldırganlığın fazla oluşu da buna neden oluyor. Çocuğa dengesiz davranmak da bunu hazırlıyor genellikle. İhmal edilmiş ya da tam tersine hiç engellenmemiş çocuklar böyle seyrediyor. Özellikle 0-3 yaş arasındaki aile ilişkileri, borderline patolojiye en önemli zemini hazırlıyor.
Doç. Dr. Doğan Şahin’in izlediği vakalardan çıkardığı sonuçlara göre; borderline kişiliklerin cinsel yaşamları oldukça fırtınalı. Sık partner değiştirebiliyorlar. Cinsel eşlerine büyük bir tutkuyla bağlanıyor ve terk edilme korkusu yaşıyorlar. Ancak tutkuları küçük bir olayla nefrete dönüşebiliyor.
Borderline’ ların kaos içindeki seksüel fantezileri ve davranışları ile sapkınlıkları arasında benzerlikler bulunuyor.
Borderline Kişilik Örgütlenmesinde Cinsel Yaşam ve Sapkınlık
Dünyada yapılan araştırmalar gösteriyor ki; şizoid, paranoid, anti sosyal, borderline, histrionik ve hatta narsisistik kişilik bozuklukları borderline kişilik örgütlenmesi kapsamında değerlendirilebilir. Borderline kişilik örgütlenmesi gösterenlerin cinsel yaşamlarında bir çok zorluğu, çarpıtmayı ve çeşitli sapkınlıkları görmek mümkün oluyor.
Borderline kişiliklerin cinselliğe bakışları, özel yaşamları çok fırtınalı ve dramatik
İnsanları süratle idealize etme ve yere batırma özel ilişkilerinde de geçerli oluyor. Şahin bu konuya ilişkin olarak şunları söylüyor. “Borderline kişilik özelliği gösterenler, bir anda tanıştığı insanı beğenirse, o da kendisine iyi davranıyorsa, onu dünyanın en iyi insanı ilan eder ve bu çok kısa sürer. Bu, ilişkilerinin temel özelliğidir. Bu kişilik özelliğinin altında bir çok başka kişilik özellikleri var. Yani Borderline kişilik örgütlenmesi içinde başka kişilik bozuklukları da var. Histrionikler var mesela. Kelime olarak oyuncu anlamına geliyor. Tiyatro oyuncusu demek. Bunlar çok yoğun ilgi ihtiyacı içindeki insanlar. Bu kişinin ruhsal yapısı tamamen iyi ve kötü olarak bölünmüştür.
Tamamen baştan çıkarıcı olmak isterler
Biri kendine iyi davranırsa kendini iyi, kötü davranılırsa kötü hissettiği için iyi davrananlara şiddetli bağımlılık duyarlar. İyi tarafta kalabilmek için bu tür insanları hap yanlarında isterler. Histrioniklerde bu durum, cinsel ilişkide partneri tarafından beğenilmek isteği ile ortaya çıkar, karizmatik bulunmak ya da muhteşem bulunmak değil, tamamen baştan çıkarıcı olmak isterler. Ve daima beğenilmeye olan bağımlılıkları onları aldatmaya götürür. Mesela evinden çıkıp yolculuk yapan bir borderline-histrionik kişilik, kendisini beğendiğini hissettiren biriyle hemen cinsel ilişkiye girebilir ve bunu yine o hızda aklından çıkartır. İlişkinin verdiği doyum ve kendini iyi hissetmek önemlidir çünkü. İlişkilerinde hiç sadık kalamazlar ve kalmak gibi bir sorunları da yoktur. Rahatsızlık duymazlar ama yakalanmaktan korkarlar, ancak ilişkileri açığa çıktıktan sonra doktora gelirler. Sonuçta tedavisi mümkün bir rahatsızlık bu. Tedavide amaç, parçalı benlik yapısını bütünlüklü bir hale getirmektir.
Cinsellik ve saldırganlık
Borderlinelarda cinsellikle saldırganlık çok iç içedir. Cinsellik saldırganlığın emrindedir adeta. Bodreline düzeydeki cinsel yaşamda seks ve ondan alınan zevk geri plandadır. Çoğunlukla cinsel haz almazlar ve kolay kolay orgazm olmazlar. Çok yoğun ilgi beklentisi olan ve her gün birkaç kişiyle olan histrionik hiç zevk olmaz. Onnu için ilgi beklentisini karşılamak her şeyden daha önemlidir. Bu arada çok yoğun saldırganlık içeren fantezileri vardır. Bu durum zarar vermeye ya da zarar görmeye kadar gider.