Sevgili okurlar ‘Ayının 40 türküsü varmış 40’ı da ahlat üstüne’ derler ya, benimki de o hesap… Nasıl ki ayı sürekli armutla yatıp armutla kalkıyorsa yalan yok biz de para, geçim, maaş hesabı yapıp duruyoruz…
3 Temmuz’da bu yılın altı aylık enflasyonu açıklandı
Bu, bizler yani çalışanlar ve emekliler için zam demek. Çalışanlar dediysek her çalışan için değil… Mesela asgari ücretli çalışan için değil. Neden, çünkü hükümet OVP denen bir program hazırladı.
Ve OPV’i hazırlarken tasarruf, vergi ve benzeri noktaları o kadar çalışanları düşünerek yaptı ki, ülkenin geleceğini, enflasyonun düşmesini, cari dengenin oturmasını, tasarrufu, vergiyi her şeyi onların yapması üzerine kurguladı desek biraz abartmış oluruz ama asla yalan ya da yanlış söylemiş olmayız…
Şu an savunulan ekonomik programa göre, bütün vergileri ve harçları geniş halk kitleleri, çalışanlar ödeyecek, asgari ücretliye ara zam yapılmayacak çünkü ,‘zaten asgari ücret gayet iyi’.
Ara zam yapmak isteyen işverene ‘zam yapılmasın’ mesajları verilecek ve böylece enflasyon düşecek, enflasyon düşeceği için çalışanlar rahatlayacak, tabii yersen…
Yani bu yılın ikinci yarısında emek geliriyle geçinenlere yoksulluk, yoksunluk ve hesap uzmanlığı düştü.
Çünkü, ülkenin Hazine ve Maliye Bakanı dedi ki, ‘ekonomi sıkılaşacak, geniş halk kesimi harcama yapmayacak, yurt dışına çıkmayacak, siz demediniz mi, ‘vergiyi olandan alın’, yurt dışına çıkıyorsa demek ki var o zaman yurt dışı çıkış harcını da ödesin…
16 milyon emekli, 6 milyon civarı memur ve onların dışında kamu ve özel sektörde, kendi işletmesinde ya da benzeri şekilde çalışan, yani ülkenin istihdamında yer alan insanlar da zam almasın ki, az harcasınlar, böylece enflasyon düşsün’ yani tam olarak böyle söylemedi ama söyledikleri ve yaptıkları bu yazdıklarımıza delalet ediyor.
Şimdi bu uzun girizgahı niye yaptık? Hani dedik ya enflasyon açıklandı, emekli ve memur zamları da bu rakamlara endeksli. Emekli 6 aylık enflasyon kadar yüzde 24,73, memur; sözleşmesi gereği ilk altı ay aldığı yüzde 15’lik zam düşülerek alacağı enflasyon farkı ve gelecek altı ay için yüzde 10 zam, yani yüzde 19,31 civarında bir zam alacak.
Ne hikmetse TÜİK bu ay tam da milyonlarca emekli ve memurun zam oranlarının belirleneceği bu ay, aylık enflasyonu yüzde 1,6 olarak açıkladı. TÜİK bir mucizeye imza atarak 13 ayın en üşük verisine ulaştı. Oysa bu beklentileri yüzde 2,7 ile 3,5 arasında değişiyordu.
Zaten Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) bu ayki enflasyonu yüzde 4,27 yıllık artışı da yüzde 113,08 olarak açıkladı.
TÜİK’in yıllık artışı ise yüzde 71,60 olarak açıklandı.
Her emekliye zam yok
Ama her emekli maaşına yüzde 24,73 zam almayacak. Yani her emeklinin bin lira olan maaşına 24 lira 73 kuruş, 10 bin lira olan maaşına 2 bin 473 lira eklenmeyecek.
Neden mi çünkü zamlar kök aylıklara yapılıyor. Kök ücret nedir dersek; kök ücret, işçinin işi görmesi karşılığında işverenin kendisine ödemeyi kabul ettiği salt miktarı gösteriyor. Bu ücret saatlik, günlük veya aylık çalışma karşılığı olarak belirlenebilir ve işçi, iş görme edimini yerine getirdiği sürece buna hak kazanır.
Emekli olurken de işçinin çalıştığı daha doğrusu prim ödediği gün sayısı, aldığı ücret ve emekli aylığı bağlama koşullarına göre belirlenir bu kök aylık…
Kök maaşının ne kadar olduğunu öğrenmek isteyen bir SGK ya da Bağkur emeklisi e-Devlet şifresi ile e-Devlet’e giriş yapıp “arama” kısmına 4A Emekli Aylığı yazarak öğrenebilir.
Peki bunu neden yazıyoruz. Çünkü Türkiye’de 16 milyon civarı emekli var. Ancak bu emeklilerin yaklaşık 4 milyonun kök aylığı 10 bin liranın altında. Ama ülkede en düşük emekli aylığı 10 bin lira.
Bu nasıl oldu derseniz, son iki yılda yapılan hatalı ekonomik politilar ile enflason ışık hızıyla artıp fiyatlar gün gün değişince ve 28 Mayıs 2023’te genel, 31 Mart 2024’te yapılan seçimlerin de baskısıyla hem asgari ücreti üst üste ara zamlarla artırdı hem de en düşük emekli aylığını, maaşlar günün çok çok gerisinde kaldığı için yükseltmek durumunda kaldı.
Bu gün için en düşük emekli aylığı 10 bin lira. Ama bu en düşük emekli aylığı alanların kök ücretleri 10 bin lira demek değil.
Yaklaşık 4 milyon emeklinin kök ücreti 10 bin liranın altında. Aradaki farkı hazine ödüyor. Yani kök ücreti 5 bin lira olan bir emekli için hazine 5 bin lira, kök ücreti 7 bin lira olan bir emekli için hazine 3 bin lira ödüyor.
Peki bu yüzde 26 zam nereye yapılıyor, kök ücrete. Böylece 5 bin lira kök ücret zamla birlikte çıkıyor 6 bin 300 liraya. Böylece hazinenin bu emekli için ödediği 5 bin lira 3 bin 700 liraya düşecek ama emekli 10 bin lira almaya devam edecek.
İşte bu nedenle bugün gelen zamlar sonrasında da yaklaşık 4 milyon emekli hiç zam almayacak 10 bin lira almaya devam edecek.
Kök aylığı 8 bin liranın altında olan emekliler için hayat 3 Temmuz öncesi ya da sonrası değişmeyecek. İnce hesaplar, doludan alıp boşa koymalar devam edecek…
