Uzun yaşamın sırrı kadın yumurtalarında mı?

Kadınlarda hücre yaşlanması sonucu oluşan üreme sorunlarına yönelik çalışmalarıyla tanınan İspanya’daki Genomik Düzenleme Merkezi’nin (CRG) Grup Lideri Doç. Dr. Elvan Böke, Avrupa Moleküler Biyoloji Örgütü’nün (EMBO) bu yılki büyük ödülünün sahibi oldu.

Böke, çalışmalarıyla Sabri Ülker Vakfı’nın 2023’teki Bilim Ödülü’nü de kazanmıştı.  Do. Dr. Elvan Böke ile araştırmaları üzerine konuştuk.

 “Doğurganlığın ve geç anneliğin önündeki en büyük engellerden biri olan yumurta yaşlanmasına dair bilinmeyenleri ortaya çıkarmak istiyoruz” dediniz. Şu ana kadar ortaya çıkarılan ne?

Çalışmalarımızın temelinde şu sorunun cevabını arıyoruz: Doğumdan önce oluşan yumurtalar, 50 yıla varan uzun süreler boyunca kadın vücudunda nasıl hayatta kalabiliyor?

Somatik hücreler yaşlanırken ve sınırlı bir ömre sahipken, germ (eşey) hücreleri, her nesilde yeni bir genç organizma oluşturabildikleri için ölümsüz olarak düşünülebilir. Bu kadar uzun bir zaman sağlıklı kalabilmeleri için yumurtaların sitoplazmik ve nükleer bileşenlerine verilen hasarı en aza indirmeleri gerekir. Geçtiğimiz 5 yıl içinde, yumurtaların daha önce herhangi bir hücre tipinde rapor edilmemiş çeşitli özelliklerini keşfettik, yumurtaların enerji üretmek için daha temiz bir yol kullandığını bulduk. Aynı zamanda, hücresel geri dönüşüm kutusu olarak düşünebileceğimiz bölmeleri olduğunu ve bu bölmelerde toksik olabilecek atıkları depoladıklarını keşfettik.

Kadın yumurtaları uzun yaşam için bir dizi yeni strateji kullanıyor

Bu keşifler bize, yumurtaların uzun yaşam için bir dizi yeni strateji kullandığını gösterirken, yumurta metabolizmasının ve proteinlerinin uzun yumurta ömrüne uyum sağlayacak farklı adaptasyonlarının doğasını araştırmak için heyecan verici kapılar açıyor.

Bu çalışma ile kadınlar kaç yaşına kadar anne olabilir (ileri yaş anlamında)

Menopoz, ‘Bir kadının yumurta sayısının 1.000’den aşağıya düştüğü zaman’ olarak tanımlanıyor. Genetiğe ve yaşam tarzına bağlı olarak herkesin kaç yaşına kadar anne olabileceği değişiyor teorik olarak, ama en ileri yaş menopoza girdikleri yaş…Geniş bir menopoz yaşı aralığı var, ve her kadın menopoza farklı yaşta giriyor, ama ortalama 50 yaş diyebiliyoruz.

40 yaş sonrası doğurganlık kaç yaşına kadar sürebiliyor ya da yumurta sağlıklı kalabiliyor? 45 yaşındaki bir kadın sağlıklı çocuk dünyaya getirebilir mi?

Yukarıda bahsettiğim gibi, doğurganlık hem genetiğe hem de yaşam tarzına bağlıdır. Kesin olan şey şu ki, 40’lı yaşlarda doğurganlık bayağı azalıyor – ama 40’lı yaşlarda yüksek yumurta rezervi olan ve sağlıklı bebek dünyaya getiren çok kadın var.

Füsun Saka

 

Paylaş

Son Yazılanlar

Dijital içeriklerin gastronomiye etkisi

Gastronomi, bir yandan kadim geleneklere ve yerel tatlara dayanırken diğer yandan sürekli yeniliklerle şekillenen dinamik bir alan. Bu hızlı değişimin önemli bir ayağını, hiç şüphesiz

Gastronomide geleceği şekillendirmek

Turizm, gastronomi ve ağırlama sektörleri, hem ekonomik hem de toplumsal açıdan dünyada çok önemli bir yer tutuyor. Bu alanlar, hem yerel kültürlerin korunmasını hem de

Bu resimlerde herkesin duygusu saklı

Bilinçdışı renklerle konuşuyor. “Bazı organik meseleler” Ressam, oyuncu ve iç mimar Melis Babadağ, “bazı organik meseleler” isimli ilk kişisel resim sergisini The Art Capsule Gallery’de

Edebiyat ve popüler kültür

Popüler kültüre hapsolmuş en popüler davranışlardan biri nedir diye sorsanız, hiç düşünmeden popüler kültüre küfretmektir, derim. Sondaki lafı başta söyledim ama mevzunun özeti bu sevgili

Tarihin en eski rehberi olan genetik

Son dönemde ne kadar çok duyar olduk değil mi ? DNA artık kulağımıza eskisi kadar uzak gelmese gerek. Sahi uzak mıydı ki, bizler genetik parçacıklar